یک سری از تغییر رنگها بر روی دندان در واقع پوسیدگی هائی هستند که معمولا به صورت سیاه رنگ بر روی دندان مشاهده میشود و در حالت های پیشرفته به صورت حفره در میایند و در نهایت با پیشرفت پوسیدگی دندان درد شروع شده و ادامه ماجرا ….. یک راه تشخیص قطعی این تغییر رنگها این است که در پوسیدگی ها بر روی دندان حفره ایجاد میشود بر خلاف جرم که معمولا بر روی دندان مینشیندو حجم اضافی را اشغال میکند.
یکسری از تغییر رنگها در ساختمان خود دندان وجود دارند و معمولا این تغییر رنگها دائمی بوده و با جرم گیری و…. پاک نمیشود و در ضمن با تراش آن معمولا زیر آن هم همین لکه ها را دارد و این تغییر رنگها یا ناشی از مصرف دارو در زمان رشد جوانه دندان است و یا ناشی از نقص تکاملی دندان ها و کمبود املاح مختلف در زمان تشکیل دندان و یا ناشی از افزایش فلوراید آب وصرفی و… می باشد.
نوع سوم تغییر رنگها ناشی از موادی است که به طور معمول مصرف میکنیم و رسوباتی که بر روی دندان تشکیل میشود ….. این رسوبات یا به صورت رنگدانه یا استین هستند و یا به صورت جرم که بحث اصلی ما را تشکیل میدهد …. این جرم ها بخوبی با جرم گیری پاک میشود و همین جرم ها هستند که لثه را تخریب کرده و در نهایت باعث شل شدن دندانها میشود بدون اینکه خود دندان مشکلی داشته باشد.
جرم چیست و چگونه تشکیل میشود ؟
تا بحال به سماور یا کتری که به طور معمول در منزلتان وجود دارد دقت کرده اید ؟ معمولا دور جدار داخلی سماور را دقت کنید لایه شیری رنگی از رسوبات مختلف را میتوانید مشاهده کنید که با توجه به شهری که در آن زندگی میکنید و املاح موجود در آب مصرفی آن مقدار و رنگ این املاح متفاوت خواهد بود …. جرمی که بر روی دندانها تشکیل میشود چیزی شبیه این جرم های دور جدار داخلی سماور است . با این تفاوت که ترکیباتی پیچیده تر داشته و روند تشکیل آن اندکی متفاوت است . بزاق ما به طور معمول دارای املاح زیادی است که قدرت رسوب کردن را دارند . این املاح معمولا در جاهائی که با غذا و مسواک کمتر در تماس است رسوب میکنند. رسوب این املاح همراه است با ایجاد بستر مناسب برای جایگزینی میکروبهائی که به طور طبیعی در دهان وجود دارد و رشد و تکثیر آن ….. اضافه شدن پروتئین های موجود در غذا و بذاق و همچنین لاشه سلولهای مرده بافت های مختلف دهان در مجموع باعث افزایش حجم این رسوبات شده و به مرور جرم تشکیل میشود و در دهان قابل مشاهده میشود …. چیزی که مهم است این است که ما معمولا مقدار کمی از جرم تشکیل شده را میتوانیم مشاهده کنیم و قسمت عمده این جرم با تخریب لثه در زیر لثه تخریب شده جایگزین شده و از دید مستقیم ما پنهان میماند . و مسئله مهمتر اینکه این جرم های تشکیل شده پر از میکروب های مختلف است و با مسواک زدن هم تمیز نمیگردد و این میکروبها بین ۲۰ الی ۴۰ درصد جرم تشکیل شده را تشکیل میدهد و بافت چسبنده لثه را که محکم به دندان چسبیده را بمرور تخریب کرده و بافت نگهدارنده حیاتی لثه را تخریب کرده و باعث سست شدن پایه های دندان میشود …..
پس نتیجه میگیریم که با جرم گیری و تمیز کردن این جرم های تشکیل شده بر روی دندان از روند تخریب لثه جلوگیری کنیم.این امر چون به مرور اتفاق میفتد و بیمار متوجه عقب نشینی لثه نمیشود و لثه ای که عقب نشینی کرده با جرم جایگزین میشود فضای خالی که بین دندانها در اثر عقب نشینی لثه هم که ایجاد میشود از دید بیمار پنهان میماند . موقعی که بیمار برای جرم گیری مراجعه میکند وقتی این جرم ها را تمیز میکنیم لثه تحلیل رفته در معرض دید بیمار قرار میگیرد و چنین احساسی بدست میدهد که جرم گیری باعث از بین رفتن لثه شده است ؟! و بقول خودشان هم لثه پائین رفته و هم لای دندانها باز شده ….. در صورتی که تمام این اتفاقات قبلا صورت گرفته بوده ولی از دید بیمار پنهان بود …. دو سه مسئله هم چنین افکاری را تشدید میکند اول اینکه موقع جرم گیری در هر صورت خونریزی اتفاق میفتد و این امری طبیعی است ولی بیمار این امر را دلیل صدمه دیدن لثه هایش میداند و فکر میکند همین خونریزی ها به علت کنده شدن لثه ها از روی دندان است ؟!!!!
دومین مسئله این است که موقعی که جرم به ضخامت کافی روی دندان مینشیند مانع رسیدن سرما و گرما به دندان میشود و به طور طبیعی که دندانهای ما در معرض سرما و گرمای متعادلی در محیط دهان واقع است با وجود این جرمها و عدم رسیدن سرما و گرما به دندان . دندان به مرور تنبل شده و موقعی که با جرمگیری این جرمها را پاک میکنیم ناگهان دندان در معرض سرما و گرما که قرار میگیرد بیمار تفصیر غلط خود را تکمیل میکند که جرم گیری کردم لثه هایم پائین رفت!
چند نکته در مورد جرم گیری دندان:
حتما سالی یک بار جرم گیری را در برنامه بهداشتی خود قرار دهید .
در مقاله ای که در مورد نحوه صحیح مسواک زدن و استفاده از نخ دندان نوشته ام دقت کرده و اگر ممکن است دوباره مطالعه فرمائید . مطمئن باشید که با دقت در صحیح مسواک زدن تشکیل جرم را به حداقل خواهید رساند….
اگر در موقع مسواک زدن دیدید که از ناحیه از لثه هایتان دارد خون میاید بدانید که اون ناحیه دچار مشکل است و به دندانپزشک خود مراجعه کنید . البته مردم به اشتباه مسواک زدن اون ناحیه را متوقف میکنند و این کاملا اشتباه است . ناحیه ای که خون میاید بیشتر مسواک بزنید و از خونریزی آن نترسید . مطمئن باشید که با خوب مسواک زدن و بیشتر مسواک زدن اون ناحیه خونریزی خیلی کاهش پیدا خواهد کرد.
در صورتی که جرم زیادی داشتید و بعد از جرم گیری دندانهایتان به سرما و گرما حساس شده زیاد نگران نباشید به مرور رفع خواهد شد و برای کاهش سریعتر حساسیت میتوانید از خمیر دندان سنسوداین برای یک دوره ۲ ماهه استفاده فرمائید .
بعد از جرم گیری حتما از دهانشویه مناسب مثل پرسیکا و یا ماتریکا استفاده نمائید تا در بهبود زخم های به جا مانده از جرم موثر افتد . استفاده مدام از دهانشویه ها زیاد توصیه نمیشود و یک هفته بعد از جرم گیری میتوانید استفاده از دهانشویه را قطع نمائید ….
هیچ آنتی بیوتیکی قبل و بعد از جرم گیری نیاز نیست. در موارد خاص حتما دندانپزشکتان تجویز خواهد کرد.
منبع: مجله دندانپزشکی
